Dikkat! Hızla Artıyor: Kızamık

Tüm dünya genelinde özellikle pandeminin sonlanmasıyla hızla yükselişe geçen Kızamık vakaları Türkiye dahil bir çok ülkeyi alarma geçirmiştir. Hızlı yayılma olasılığı ve ciddi sonuçları olması sebebiyle Kızamık ciddi bir sorundur. Bu artışın en önemli sebepleri; aşı kararsızlığı, aşı karşıtlığı ve düzensiz göç olarak sıralanabilir.

Özellikle Covid döneminden sonra aşılara olan güvenin azalması sonucunda neredeyse tam başarı sağlamış olduğumuz bebeklik ve çocukluk çağı aşı sayılarında da düşüşler kaydedilmektedir. Kızamık bir çok hastalıktan çok daha bulaşıcı olup içinde olduğu her ortamda hızlı bulaşa ve hastalığa sebep olmaktadır. Damlacık yoluyla bulaşan Kızamık etkeni; öksürme veya hapşırma veya hasta kişiyle temasla bulaşmaktadır. Bulaşıcılık, döküntülerin ortaya çıkmasından 5 gün önce başlar ve döküntünün başlangıcından itibaren 4 gün sonra da devam eder.

Özellikle İstanbul’da son birkaç aydır aile sağlığı merkezlerine Kızamık temaslı hasta bildirimleri yapılmaktadır. Filyasyonun yani enfekte olan hastanın ve onunla temas edenlerin çok yakından takibi neticesinde hazırlanan bu listelerdeki isimler aile sağlığı merkezi ilgili hekimine bildirilmektedir. Aile hekimi tarafından temaslı kişinin aşısı yoksa aşı uygulanması ve belirtiler açısından 21 gün boyunca takip edilmesi belirtilmekte ve hastanın izole edilmesi önerilmektedir.

Kızamık belirtileri; ateş, öksürük, burun akıntısı ile kendini göstermekte ilerleyen saatlerde boğaz ağrısı, konjonktivit ve döküntüyle devam edebilmektedir. Hastalar aile hekimleri ve aile sağlığı çalışanları tarafından belli aralıklarla aranarak bulguların varlığı açısından takip edilmektedir. Bulguların tespiti halinde hem kan hem başka örnekler alınarak ileri değerlendirme için Halk Sağlığı Laboratuvarına yönlendirilmektedir.

Korunma için kesin ve/ya olası Kızamık vakasıyla temas etmiş olanların 2 doz aşı olduğu kayıtlarla tespit edilmemişse ve veya hastalığı geçirmemişse 9 ay üstündeyse 72 saat içinde Kızamık Kızamıkçık Kabakulak (KKK)aşısı vakit geçirmeden uygulanmalıdır.

Canlı bir aşı olduğu için gebelerde,6 ayın altındaki bebeklerde, bağışıklığı baskılanmış kişilerde ve KKK aşısının içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı gösterilmiş alerjisi olanlarda aşı yapılamadığı için 6 gün içinde IVIG uygulaması gerekmektedir.

Covid etkeninden tam 6 kat daha bulaşıcı olan Kızamık etkeninin ne yazık ki tam bir tedavisi de bulunmamaktadır ve destekleyici tedavi uygulanmaktadır. Sonuç olarak hala elimizdeki tek silah olan aşı uygulamasına devam edilmelidir.

Özellikle 1. basamakta Kızamık vakalarının sayısının artması sebebiyle 9.ayında olan bebeklere Kızamık Kızamıkçık Kabakulak aşısı uygulanmaktadır. Sağlık Bakanlığı aşı takviminde 12.ayda ve 48.ayda olmak üzere toplamda 2 doz olarak uygulanan KKK aşısı salgınlarda zarar görebilecek olan en önemli populasyonlardan olan bebekleri korumak amacıyla 9. ayda da uygulanmaktadır.

Covid döneminden sonra artış gösteren aşı tereddüdü ve/ya aşı reddi tüm dünyayı etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur. Kızamık gibi hızlı bulaşın olduğu hastalıklarda bu risk daha da artmaktadır. DSÖ; aciliyet gerektiren 10 küresel salgın tehditinden birinin aşı reddi/tereddütü olduğunu bildirmektedir.

Aşılama her bireyin doğuştan gelen en önemli hakkıdır. Milyonlarca hayat kurtarır ve dünyanın en başarılı maliyet etkin sağlık politikaları arasında yer almaktadır. Birinci basamak hekimleri olarak koruyucu sağlık hizmetlerinin en başında gelen ‘aşılama’ sadece bebekleri veya çocukları değil tüm toplumu koruma açısından en önemli görevlerimizden biri olmalıdır.

İSTAHED Bilim ve Aşı Komisyonu Üyesi Uzm. Dr. Handan Karahan

Kaynaklar

1-www.asinedir.com sitesine 16.6.2023 tarihinde erişilmiştir.

2-http://cocukenfeksiyondernegi.org/kızamık sitesine 16.6.2023 tarihinde erişilmiştir.

3-Kızamık salgını için bir tek Bakanlık suskun – Son dakika sağlık haberleri – Sözcü (sozcu.com.tr) sitesine 16.6.2023 tarihinde erişilmiştir.