İşe giriş raporları ve ASM lerde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemleri- Aile
hekimleri ve Aile Sağlığı merkezlerinin 6331 sayılı yasaya göre yetki ve
sorumlulukları
2013 yılı 1 ocak tarihinden itibaren 6331 sayılı iş
sağlığı ve güvenliği yasası yürürlüğe girmiştir. İşe giriş raporlarının
düzenlenmesi, işyerlerinde alınacak
sağlık güvenlik önlemleri aile hekimlerini ve aile sağlığı merkezlerini (ASM)
doğrudan ilgilendirmektedir. Özü itibariyle 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği
yasası, tüm işyerlerinde sağlık ve güvenlik risklerinin belirlenmesi, sağlıklı
çalışma ortamı sağlamak, koruyucu ve önleyici tedbirleri almak için yetkili
kurumlara risk analizi yaptırılmasını, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı
çalıştırılmasını, çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin verilmesini
zorunlu kılmıştır. Bu hizmetleri işyerleri doğrudan doktor ve iş güvenliği
uzmanı çalıştırarak veya işyeri sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet satın
alarak yerine getireceklerdir. Yasanın yaptırımını arttıran en önemli etken
cezalardır. Risk analizi yaptırmayan işyerlerine üç bin TL, işyeri hekimi ve iş
güvenliği uzmanı çalıştırmayan veya bu hizmeti almayan işyerlerine
çalıştırmadığı her ay için on bin TL idari para cezası verilecektir.
İşe
giriş raporlarının aile sağlığı merkezlerinde aile hekimleri tarafından verilip
verilmeyeceği forumlarda tartışılmaya devam etmektedir. İşe giriş raporlarının
amacı işçinin çalışacağı işe beden ve ruh sağlığı yönünden uygun olup
olmadığının tespitidir. İşçinin çalıştırılacağı işin sağlık risklerinin doktor
tarafından bilinmesi, doktorun çalışma ortamını
tanıması, raporun iş sağlığı ve iş hekimliği disiplini çerçevesinde düzenlenmesi
istenmektedir. Yasa işe giriş
raporlarının düzenlenmesinde yetkiyi işyeri hekimlerine vermiştir. 1 Ocak 2013
tarihinden itibaren işçinin işe uygunluğunu belirlemeye yetkili olanlar işyeri
hekimleridir. İşyeri hekiminden sağlık raporu olmaksızın işçi çalıştırmanın
sorumluluğu da işverendedir. İşçinin
çalıştığı/çalışacağı işyerinin kamu veya özel olması, çalışan sayısının 50 den
az veya çok olması, işe giriş
raporlarını vermede yetki sahibinin işyeri hekimi olması şartını değiştirmemektedir.
Aile
hekimlerinin işe giriş raporu düzenlemesini kısıtlayan bir mevzuat olmamakla
birlikte, yaşam pratiğinde, Türkiye Cumhuriyetinde hukukun nasıl işlediğini göz
önüne alarak, işe giriş raporu düzenleyen/düzenleyecek meslektaşlarıma, raporu genel sağlık raporu
formatında vermelerini öneririm. (bedensel ve ruhsal hastalık, sakatlık tespit
edilmemiştir…… gibi)
Temizlik
elemanı, tıbbi sekreter ve hemşire çalıştıran ASM ler veya hizmet satın alma
yöntemiyle bu hizmetleri alan ASM lerin 6331 sayılı yasanın 4. ve 10. Maddesine göre risk analizi
yaptırması, 6. Maddesine göre işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı
görevlendirmesi gerekmektedir. Temizlik
ve hemşirelik hizmetini aracı bir
şirketten satın almak ASM yi bu yükümlülüklerden kurtarmaz. Hizmeti satan firmayla birlikte
ortak sorumluluk vardır. Çalışanları iş sağlığı ve mesleki riskler konusunda
bilgilendirmek, eğitim vermek, katılım sağlamak işveren olarak ASM nin ve aile
hekimlerinin diğer sorumluluklarıdır. Yasaya göre 1 ocaktan 2013 den itibaren ASM lerde risk analizi yaptırmak, eğitim
dahil sağlık ve güvenlik önlemlerini almak ve izlemek gerekmektedir. Ancak bu
sorumluluk yalnız aile hekimlerinde değildir. Aile hekimleri ve aile sağlığı hemşireleri
ücretli çalışanlardır. İşverenleri valilik ve halk sağlığı müdürlüğüdür. Asıl
işveren olan Halk sağlığı müdürlüğü/valilik ücretli çalıştırdıkları aile hekimleri ve aile
sağlığı hemşireleri için ASM lerde risk analizlerini yaptırmak zorundadır. Kamu
kurumlarının bu sorumluluğu/yükümlülüğü 1 ocak 2013 den itibaren başlamıştır.
26 aralık 2012 tarihinde Çalışma
Bakanlığı tehlike grupları tebliği yayınlanmıştır. İşyerleri çok tehlikeli, tehlikeli ve az
tehlikeli olarak sınıflandırılmışlardır. Tebliğe göre ayaktan tedavi yapan
sağlık kurumları, aile sağlığı merkezleri tehlikeli
çalışma grupları içinde sayılmıştır. Bu durumda işyeri hekimliği ve iş
güvenliği hizmeti alma zorunluluğu aile sağlığı merkezleri için (aile sağlığı
merkezlerinde 50 den az çalışan vardır) 2013 haziran ayında başlayacaktır.
Ancak aile sağlığı merkezlerinin kamu kurumu niteliğinde olduğu göz önüne
alınırsa yasanın ilgili maddesinin yürürlüğü ASM ler için 2014 haziran ayında
başlayacaktır. Ana işveren olan valilik/halk sağlığı kurumunun aile hekimleri
ve aile sağlığı hemşireleri için 2014 haziranından itibaren bu hizmeti
sağlaması gerekmektedir.
Dr.Mehmet Şükrü Gökalpay
istahed hukuk komisyonu başkanı
GÜÇLÜ İSTAHED, GÜÇLÜ AİLE HEKİMLİĞİ!
