Öksürüğüm 1 Aydır Kesilmiyor!

Yetişkinlerde soğuk algınlığı: Tedavi ve korunma

 

GİRİŞ
Soğuk algınlığı, çeşitli virüs ailelerinin üyelerinin neden olduğu bir grup hastalığı temsil eden iyi huylu, kendi kendini sınırlayan bir sendromdur. Amerika Birleşik Devletleri’nde ve sanayileşmiş dünyada en sık görülen akut hastalıktır [1]. “Soğuk algınlığı” terimi, değişken derecelerde burun tıkanıklığı ve akıntısı (rinore), hapşırma, boğaz ağrısı, öksürük, düşük dereceli ateş, baş ağrısı ve halsizlik içeren hafif bir üst solunum yolu viral enfeksiyonunu ifade eder. Soğuk algınlığı, grip, bakteriyel farenjit, akut bronşit, akut bakteriyel sinüzit, alerjik rinit ve boğmacadan ayırt edilebilen ayrı ve farklı bir antitedir.

Bu yazıda soğuk algınlığı tedavisi ve önlenmesi gözden geçirilmektedir. Soğuk algınlığının epidemiyolojisi ve klinik belirtileri ayrı ayrı tartışılmaktadır.

 

PROGNOZ

Çoğu insan ve çoğu soğuk algınlığı için semptomlar kendi kendini sınırlar. Soğuk algınlığı genellikle komplike olmayan bir hastalıktır; Bununla birlikte, bazen hastalarda komplikasyonlar gelişebilir

 

HAFİF BELİRTİLER

Hafif semptomları olan hastaların çoğu herhangi bir semptomatik tedaviye ihtiyaç duymaz. Bu tür hastalara, durumları kötüleşirse veya iyileşme için beklenen süreyi aşarsa yeniden başvurmaları tavsiye edilmelidir [2,3].

ORTA ILA ŞIDDETLI SEMPTOMLAR
Semptomatik tedavi, soğuk algınlığı tedavisinin temel dayanağı olmaya devam etmektedir. Orta ila şiddetli semptomları olan hastalar, semptomları hafifletmek için çeşitli tedaviler kullanabilir.
Kapsamlı olmasına rağmen, soğuk algınlığı tedavisi ile ilgili yayınlanmış raporlar genellikle metodolojik kusurlardan mustariptir: tutarsız hastalık tanımları, farklı ölçülen semptom sonuçları, öznel ve nesnel bulguların karıştırılması ve değişken yaş aralıkları.

Ayrıca, çoğu çalışma, “soğuk algınlığının”, her biri kendi patofizyolojik özelliklerine sahip, çok çeşitli viral etiyolojilerin bir koleksiyonundan ziyade tek bir antite olduğu yönündeki altta yatan (ve genellikle yanlış) varsayımlar sebebiyle karmaşıklaşmakta veya kısıtlanmaktadır. Birlikte, genellikle rapor edilen bulgularda önemli tutarsızlıklara neden olur. Değerlendirme için yeterli veriye sahip yaygın olarak kabul edilen müdahaleler aşağıda tartışılmaktadır.
Etkili olabilecek tedaviler — Aşağıdaki tedaviler orta ila şiddetli semptomları olan hastalar için etkili olabilecek seçeneklerdir. Tedavi seçimi, hangi semptomların baskın olduğuna bağlı olacaktır ve aşağıdaki tedavilerden herhangi biri diğerlerine tercih edilmez.

•    Analjezikler — Mevcut veriler, asetaminofen ve steroid olmayan antienflamatuvar ilaçların (NSAID’ler) soğuk algınlığı ile ilişkili bazı semptomları (örneğin, baş ağrısı, kulak ağrısı, kas ve eklem ağrıları, halsizlik ve hapşırma) hafifletmede kabaca eşdeğer olduğunu ve böyle vakalarda kısa süreli standart dozların genellikle güvenli ve iyi tolere edildiğini göstermektedir [4-6]. Üst solunum yolu enfeksiyonu olan yaklaşık 400 hastayı içeren randomize bir çalışmada, asetaminofen ve NSAID’ler baş ağrısı, yaygın ağrı ve ateşi azaltmada plasebodan daha etkiliydi [5]. NSAID’ler bazı soğuk algınlığı semptomlarını (baş ağrısı, kulak ağrısı, kas ve eklem ağrısı) azaltmada yardımcı olabilir, ancak bir meta-analiz, NSAID’lerin öksürük veya burun akıntısına fayda etmediğini ve toplam semptom skorunu veya soğuk algınlığı süresini önemli ölçüde azaltmadığını bulmuştur [6].

 

•    Antihistaminik/dekonjestan kombinasyonları — Antihistaminikler ve dekonjestanların kombinasyonu, her iki bileşenden de tek başına daha faydalı olabilir. Bununla birlikte, soğuk algınlığı olan hastalarda tek başına antihistaminik kullanımı çok az fayda sağlar ve sıklıkla yan etkilere neden olur.

Kombinasyonlu ürünlerin kullanımı ile ilgili yapılan sistematik bir incelemede, plasebonun semptomlara fayda sağladığı katsayı 3.9 bulunmuşken; Antihistaminik-analjezik-dekonjestan ürünler için, fayda sağlanan katsayı 5.6 olarak bulunmuştur[7]. Hastalar, kontrol müdahalelerine kıyasla kombinasyon ürünleriyle daha fazla yan etki (uyuşukluk, ağız kuruluğu, uykusuzluk ve baş dönmesi) yaşadılar, ancak fark anlamlı değildi.

•    İntranazal / inhale kromolin sodyum — Reçetesiz satılan intranazal veya inhale kromolin sodyum formülasyonları mevcuttur. İntranazal olarak ve/veya inhalasyon yoluyla uygulanan kromolin sodyum, soğuk algınlığı semptomlarını iyileştirebilir. 24 saatten daha kısa bir süredir rinore, boğaz ağrısı veya öksürük semptomları olan 118 yetişkin hasta üzerinde yapılan randomize bir çalışma, sodyum kromoglikat kuru toz (spincaplarda inhalasyon başına 20 mg), sodyum kromoglikat sıvı burun spreyi (doz başına 5.2 mg) ila uyanık saatlerde 1. ve 2. günlerde her iki saatte bir ve 3-7. günler arasında günde dört kez eşleşen plasebo kullanımını karşılaştırdı [8]. Sodyum kromoglikat ile tedavi edilen hastalarda semptomlar plaseboya göre daha hızlı düzeldi. Yan etkiler hafifti ve üç tedavi grubu arasında farklılık göstermedi.

•    İntranazal ipratropium bromür — Burun tıkanıklığı etkilenmese de intranazal ipratropium bromür kullanılarak burun akıntısı ve hapşırma semptomları iyileştirilebilir. İpratropium ve plaseboyu (2144 katılımcı) karşılaştıran yedi çalışmanın sistematik bir incelemesi, çalışmadaki körlemenin yetersizliği sebebiyle yanlılık şüphesini artırsa da ipratropium ile burun akıntısında iyileşme buldu [9]. Sistematik inceleme, ipratropiuma atanan hastalarda yan etkilerde (burun kuruluğu, kanlı mukus ve burun kanaması) iki kat artış buldu.

Minimal veya belirsiz faydaları olan tedaviler — Genellikle etkili olabilecek tedavilerle tedaviye başlanır. Yarar-zarar dengesinin yararlar lehine daha az veya belirsiz göründüğü tedaviler, daha etkili tedavileri tolere edemeyen bazı hastalarda makul seçenekler olabilir.

•    Dekstrometorfan — Soğuk algınlığına bağlı akut öksürük için dekstrometorfan kullanımını destekleyen kanıtlar sınırlıdır ve genellikle kalitesizdir ve çeşitli çalışmalar karışık sonuçlar göstermektedir [8,9]. Bununla birlikte, istatistiksel olarak anlamlı fayda gösteren çalışmalarda bile, faydanın küçük olduğu bulunmuştur (öksürükte yüzde 12 ila 36 azalma) [8]. Yayınlanmış çalışmalarda tutarlı önemli bir faydanın olmaması, pozitif çalışmalarda görülen rahatlamanın küçük doğası ve yanlış kullanıma bağlı yan etki potansiyelini göz önüne alarak, soğuk algınlığı nedeniyle akut öksürük için rutin olarak dekstrometorfan kullanılması önerilmez [8,10,11].

 

•    Dekonjestanlar — Psödoefedrin gibi topikal ve oral dekonjestanlar, tek başına kullanıldığında soğuk algınlığı ile ilişkili burun tıkanıklığında hafif bir rahatlama sağlayabilir [12,13]. 2007 yılında yapılan bir meta-analiz, plasebo kullanımına kıyasla tek bir dekonjestan dozundan sonra subjektif semptomlarda net yüzde 6’lık bir azalma olduğunu göstermiştir [13]. Tekrarlanan nazal dekonjestan dozları, üç ila beş gün boyunca küçük ve muhtemelen klinik olarak önemsiz bir fayda (yaklaşık yüzde 4) ortaya koymuştur.

 

– Oral – Fenilefrin, rinit semptomlarının tedavisi için psödoefedrinden daha az etkilidir. Çoğu çalışma, 10 mg fenilefrinin (çoğu soğuk algınlığı ürününde yaygın olarak kullanılan doz) plasebodan daha etkili olmadığını göstermektedir [10,14]. Amerika Birleşik Devletleri’nde, amfetamin ilaçları üretmek için kullanılabileceği için psödoefedrin içeren ilaçların satışı kısıtlanmıştır [11].
– Topikal – Topikal dekonjestan kullanımı iki ila üç gün ile sınırlandırılmalıdır, çünkü geri tepme riniti 72 saatlik kullanımdan sonra ortaya çıkabilir. Topikal dekonjestanların kullanımı bazen burun kanaması, ajitasyon, uykusuzluk ve önceden var olan hipertansiyonu olan hastalarda hipertansif kontrolünün kötüleşmesi ile komplike olabilir.

 

•    Tuzlu burun spreyi — Tuzlu burun spreyleri, soğuk algınlığının burun semptomlarına yardımcı olabilir. Akut üst solunum yolu enfeksiyonları için tuzlu nazal irrigasyonun 2015 yılında sistematik olarak gözden geçirilmesi, semptomatik faydalar olabileceği sonucuna varmıştır, ancak mevcut çalışmalar küçük olduğundan ve yüksek bir yanlılık riskine sahip olduğundan, bu sonucu destekleyecek sınırlı kanıt vardır [15].

•    Balgam söktürücüler — Balgam söktürücü guaifenesin, randomize bir çalışmada plaseboya kıyasla düşük sınırda bir etkiye sahipti [16]. Bununla birlikte, 2014 yılında yapılan sistematik bir inceleme, akut öksürük için reçetesiz satılan ilaçların (guaifenesin, mukolitikler ve kombinasyon ilaçları dahil) etkinliği lehinde veya aleyhinde iyi bir kanıt bulunmadığı sonucuna varmıştır [17].

•    Bal- Bal, çocuklarda öksürük ile üst solunum yolu enfeksiyonu semptomlarını iyileştirmede yardımcı olur [18,19] ve yetişkinlerde semptom yönetiminde de yardımcı olabilir. Viral üst solunum yolu enfeksiyonu olan yetişkinler ve çocuklar dahil olmak üzere 14 randomize çalışma ve gözlemsel çalışmanın meta-analizinde, bal veya bal içeren preparatlarla tedavi öksürük sıklığını ve şiddetini azaltmıştır [20].

•    Bitkisel ürünler — Pelargonium sidoides (EPs 7630) köklerinden ve mürver ekstraktından (Sambucus fructi) elde edilenler de dahil olmak üzere bitkisel preparatlar, üst solunum yolu semptomlarının yönetimi için değerlendirilmiştir. Ancak, bu botanik ürünlerin etkinliğine dair yüksek kaliteli, geçerli kanıtlar eksiktir [21-24] ve bu botanik ürünlerin önerilebilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

 

•   Çinko — Çinko preparatları soğuk algınlığı semptomlarının şiddetini ve süresini azaltabilse de belirsiz yararları ve bilinen yan etkileri, özellikle intranazal olarak uygulandığında geri dönüşümsüz anosmi nedeniyle çinko kullanılmaması önerilir. Bazı sistematik incelemelerde çinko, soğuk algınlığı semptomlarının süresinde ve şiddetinde bir azalma ile ilişkilendirilebilir [25,26]. Bir derlemede, günde 75 mg’dan fazla çinko dozları soğuk algınlığı semptomlarının süresini azaltmada etkiliydi, ancak daha düşük dozlar değildi [25]. 17 çalışmayı içeren başka bir sistematik derlemede, çinko, yetişkinlerde semptom süresini azalttı (ortalama fark -1.65 gün, %95 Güven aralığı [GA] -2.5 ila -0.8); Bununla birlikte, denemeler arasında önemli bir heterojenlik vardı [26]. Kötü tat ve mide bulantısı da dahil olmak üzere yan etkiler, tüm çalışmalarda çinko grubunda yaygındı.

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), reçetesiz satılan çinko içeren intranazal ürünlerin (Zicam) çok sayıda kalıcı anosmi raporu nedeniyle kullanılmaması gerektiğini tavsiye eden bir halk sağlığı tavsiyesi yayınladı [27]. Çinko, soğuk algınlığı tedavisi ve önlenmesi için intranazal çinko glukonat olarak homeopatik bir preparatta da mevcuttur. Bu formülasyonun ayrıca hiposmi ve anosmiye neden olduğu bulunmuştur [28].  Şurup veya pastiller olan çinko sülfat preparatları, bazı tablet formlarından daha iyi tolere ediliyor gibi görünmektedir [29].

 

Etkisiz tedaviler — Kanıtlar, bu tedavilerin soğuk algınlığı tedavisinde kullanılmasını desteklememektedir.

 

•   Antibiyotik tedavisi — Soğuk algınlığına virüsler neden olur ve ikincil bakteriyel enfeksiyonların kanıtı olmadığında antibiyotik tedavisi için bir endikasyon yoktur. Komplike olmayan üst solunum yolu enfeksiyonları için antibiyotiklerle tedavi, yarardan çok zarara neden olur [30]. Yedi günden daha kısa bir süre üst solunum yolu semptomları olan hastalarda (çocuklar dahil) yapılan randomize çalışmaların sistematik bir incelemesi, semptomların kalıcılığının antibiyotik veya plasebo alan gruplarda aynı olduğunu bulmuştur (risk oranı [RR] 0.95, %95 GA 0.59-1.51) [31]. Antibiyotik alan yetişkinlerin yan etki riski önemli ölçüde daha yüksekti (RR 2.62, 1.32-5.18).

Bu kanıtlara rağmen, antibiyotikler birçok uygulamada uygunsuz bir şekilde reçete edilmeye devam etmektedir. Çoğunluğu soğuk algınlığı olan bakteriyel olmayan üst solunum yolu enfeksiyonlu 66 yaş ve üstü 180.000’den fazla hastanın retrospektif bir kohort çalışmasında, yüzde 46’sı antibiyotik reçetesi aldı [32]. Bu tür aşırı kullanımı azaltmak için geliştirilmiş hızlı tanı testlerine ve uygulayıcı eğitim girişimlerine ihtiyaç vardır.

 

•    Antihistaminikler — Soğuk algınlığı olan hastalarda tek başına antihistaminik kullanımı çok az fayda sağlar ve sıklıkla sıkıntılı yan etkilere neden olur. Difenhidramin gibi birinci kuşak antihistaminikler rinore ve hapşırmayı hafifletebilir, ancak kullanımları sedasyon ve gözlerin, burnun ve ağzın kuruması gibi yan etkiler sebebiyle sınırlıdır [16]. 18 çalışmanın sistematik bir incelemesi, antihistaminiklerin tedavinin ilk bir ila iki günü için semptomların şiddetini plasebodan biraz daha sık iyileştirdiği, ancak 6 ila 10 günlük tedaviden sonra hiçbir fayda sağlamadığı sonucuna varmıştır [33]. Sedasyon yapan antihistaminiklerin küçük semptomatik faydaları olabilir, ancak bunlar klinik olarak anlamlı değildi ve yan etkileri daha ağırlıklıydı.

•    Antiviral tedaviler — Soğuk algınlığı tedavisi için antiviral ve NSAID’ler incelenmiştir ve bazı etkinlik kanıtları vardır. Bununla birlikte, sonuçlar, antiviral tedavi ile tedavinin etkinliği, güvenliği ve pratikliği gösterilene kadar doğal olarak oluşan soğuk algınlığı olan hastalara doğrudan uygulanamaz ve soğuk algınlığının çoğuna genellenemez. Soğuk algınlığı için verilmiş antiviral tedaviler, çok çeşitli potansiyel viral etiyolojiler, etiyolojik bir ajanın tanımlandığı nadir durum ve etkinliği kanıtlanmış ajanların azlığı nedeniyle karmaşıktır.

Antiviral ve NSAID’lerin kombinasyonu, deneysel olarak rinovirüs ile aşılanmış 150 sağlıklı yetişkini içeren randomize bir klinik çalışmada test edildi, burada hastalar intranazal interferon (IFN)-alfa-2b (rinovirüse karşı aktif) artı klorfeniramin ve ibuprofen, intranazal plasebo artı klorfeniramin ve ibuprofen veya intranazal ve oral plasebolar ile tedaviye rastgele atandı [34]]. İntranazal IFN içeren rejimi alan denekler, semptom skorlarında yüzde 33 ila 73’lük bir azalmanın yanı sıra nazal mukus üretim hacimlerinde önemli ölçüde azalmış ve nazal mukuslarında virüs konsantrasyonlarında azalma göstermiştir. Burun kuruluğu, burun tahrişi ve kanlı burun mukus insidansı her üç çalışma grubunda da benzerdi. Bu çalışma, rinovirüs enfeksiyonları ile antiviral tedavinin yararını göstermiş olsa da bu sonuçlar, rinovirüs kökenli olmayan soğuk algınlığının çoğuna genellenemez. İntranazal kullanım için topikal interferon şu anda mevcut değildir.

 

•    Vitaminler ve bitkisel ilaçlar 

– C vitamini- C vitamini genellikle soğuk algınlığı için doğal bir ilaç olarak lanse edilir. 29 çalışmanın (n = 11.306) 2013 meta-analizi, düzenli olarak C vitamini takviyesi (en az 200 mg / gün) alan yetişkinlerde soğuk algınlığı semptomlarının süresinde küçük ama önemli bir yüzde 8’lik azalma gösterdi [35]. Bu azalma belirsiz klinik öneme sahipti. Meta-analiz ayrıca semptom başlangıcından sonra terapötik olarak verilen C vitamininin semptom süresini veya şiddetini azaltmadığını gösterdi.

– Ekinezya – Üst solunum yolu enfeksiyonlarının (soğuk algınlığı dahil) tedavisi için ekinezya kullanımı ayrı olarak tartışılmaktadır.

– Diğer

– Kodein- Kodein kronik öksürüğü baskılamada etkili olmasına rağmen, soğuk algınlığına bağlı akut öksürüğü olan hastalarda yapılan denemeler, plaseboya kıyasla kodeinin tutarlı bir yararını bulamamıştır [17].

– İntranazal glukokortikoidler – Topikal glukokortikoidler soğuk algınlığı tedavisinde etkili değildir [36,37].

– Isıtılmış, nemlendirilmiş hava – Mevcut veriler, soğuk algınlığının yönetimi için ısıtılmış, nemlendirilmiş hava kullanımını desteklememektedir. 2017’deki sistematik bir incelemede (altı çalışma, 387 katılımcı), veri havuzundaki iki çalışmada sıcak buhar inhalasyonunun semptomları azalttığına dair kesin kanıt bulamadı [38]. Sonuçlar, nazal hava yolu direnci üzerindeki etkisi açısından tutarsızdı ve bir çalışma, tedavi ve plasebo grupları arasında viral dökülmede hiçbir fark göstermedi. Küçük yan etkiler (örneğin, burun rahatsızlığı veya tahrişi) nadiren bildirilmiştir. Sistematik incelemeye dahil edilmeyen bir başka randomize çalışma (“gerçek dünya” klinik ortamında gerçekleştirilmiştir) ayrıca ısıtılmış, nemlendirilmiş hava kullanımında semptomatik bir fayda bulamamış ve seyrek (yüzde 2) hafif termal yaralanma insidansı bildirilmiştir[4].

 

KORUNMA

 

Soğuk algınlığı için çoğu önleme stratejisi, vitaminlerin, minerallerin, şifalı bitkilerin ve yaşam tarzı değişikliklerinin kullanımına odaklanmıştır. Bununla birlikte, hiçbir vitamin veya bitkisel ürünün soğuk algınlığı insidansını etkilediği kesin olarak gösterilmemiştir.

•    El hijyeni — Hijyenik tekniklerin (Tablo 1) el yıkama gibi, özellikle küçük çocuklardan solunum yolu virüslerinin yayılmasını önlediği gösterilmiştir [39].

•    Yüz kaplamaları (yüz maskeleri) — En yaygın solunum yolu virüslerinin bulaşmasını azaltmak için izole bir müdahale olarak yüz kaplamalarının etkinliğine ilişkin yüksek kaliteli veriler, büyük ölçüde bu tür çalışmaların tasarlanması, uygulanması ve yürütülmesindeki büyük zorluk nedeniyle eksiktir. Bununla birlikte, şiddetli akut solunum sendromu koronavirüs 2’ye (SARS-CoV-2) bağlı COVID-19 pandemisi, bu yeni koronavirüsün yayılmasını azaltmak için yüz kaplamalarının kullanımını destekleyen kanıtlar sağlamıştır (bkz. “COVID-19: Epidemiyoloji, viroloji ve önleme”, ‘Toplumda maske takma’ bölümü) ve mevcut veriler, SARS-CoV-2 ve soğuk algınlığı virüslerinin bulaşma yollarında örtüşme olduğunu göstermektedir [40,41]. Bu sonuç için destekleyici veriler ve soğuk algınlığına uygulanması şunları içerir:

– Yüz maskelerinin, SARS-CoV-2 ve benzeri virüslerin bulaşması beklenen boyuttaki solunan damlacıkların yayılmasını ve konsantrasyonunu önemli ölçüde azalttığı gösterilmiştir.[41]. Yüz maskeleri, solunum partikül emisyonlarını yüzde 90’a kadar azaltabilir[42] ve ayrıca partikül bulaşmasına maruz kalmanın anlamlı bir şekilde azaltılmasını sağlayabilir [43].
– Birkaç ekolojik çalışma, maskeler sürekli olarak giyildiğinde COVID-19 bulaşmasında bir azalma olduğunu göstermiştir [44]. Örneğin, USS Theodore Roosevelt’te SARS-CoV-2 salgını üzerine yapılan bir çalışmada, yüz maskeleri takmak enfeksiyonları yüzde 70’e kadar azalttı [45].
– 2020’den 2021’e kadar mevcut veriler, SARS-CoV-2 salgını sırasında bildirilen grip ve diğer solunum yolu viral enfeksiyonları vakalarının sayısında derin bir azalma olduğunu göstermektedir [46,47]. Bir çalışmada, influenza enfeksiyonları yüzde 13.7’den 0.73’e, respiratuar sinsityal virüs (RSV) enfeksiyonları yüzde 4.64’ten sıfıra düşürüldü [46]. Bu veriler, maske takma, sosyal mesafe, gelişmiş kişisel hijyen, azaltılmış seyahat ve geçici kapanmalar dahil olmak üzere bir dizi farmakolojik olmayan müdahalenin birleşik etkisinin, bu diğer yaygın enfeksiyonların bulaşması üzerinde büyük bir etkisi olduğunu kuvvetle göstermektedir.

Birlikte ele alındığında, bu veriler, özellikle sosyal mesafe, el hijyeni ve diğer farmakolojik olmayan önlemlerle bağlantılı olarak, soğuk algınlığının viral nedenlerinin çoğuyla enfeksiyonu önlemek için yüz maskelerinin takılmasının koruyucu bir rol oynadığını kuvvetle göstermektedir. Bununla birlikte, bu gözlemlerin SARS-CoV-2 dışındaki solunum yolu virüslerinin önlenmesine yönelik halk sağlığı politikaları üzerindeki etkileri belirsizdir.

 

Etkisiz veya belirsiz önleyici tedbirler

 

•    Probiyotikler — Probiyotiklerin yetişkinlerde solunum yolu enfeksiyonlarının önlenmesinde bir rolü olup olmadığına karar vermeden önce daha kaliteli, spesifik çalışmalara ihtiyaç vardır. Plaseboyu probiyotiklerle (çeşitli laktobasil ve Bifidobacterium suşları) karşılaştıran hem çocuklar hem de yetişkinler dahil olduğu 12 randomize çalışmanın 2015 meta-analizi, probiyotiklerin en az bir akut solunum yolu enfeksiyonu atağı yaşayan bireylerin sayısını (olasılık oranı [OR] 0.53, % 95 GA 0.37-0.76) ve ortalama hastalık süresini (ortalama fark -1.89,% 95 GA -2.03 ila -1.75) azalttığını buldu[48]. Çalışma ayrıca probiyotik kullanımının reçete edilen antibiyotik sayısını azalttığını buldu. Genel olarak, kanıtların kalitesi düşük veya çok düşüktü.

•    Egzersiz — Soğuk algınlığını önlemede egzersizin etkinliği konusunda çelişkili raporlar vardır. 2015 yılında yapılan bir sistematik inceleme ve meta-analiz, egzersizin yıllık akut solunum yolu enfeksiyonu sayısı üzerindeki etkisini değerlendiren dört randomize çalışma bulmuştur [49]. Bununla birlikte, diğer ikisinde verilerin net olmaması nedeniyle meta-analize sadece ikisi dahil edilmiştir [50,51]. Meta-analiz, egzersiz yapan ve yapmayan gruplar arasında akut solunum yolu enfeksiyonu ataklarının sayısında bir fark bulamadı.

Dahil edilen iki randomize çalışmanın farklı sonuçları vardı. 115 fazla kilolu, hareketsiz, postmenopozal kadın üzerinde yapılan randomize bir çalışma, bir yıl boyunca sürdürülen orta yoğunlukta egzersizin, kendi kendine bildirilen soğuk algınlığı insidansını azalttığı görülmüştür [50]. Soğuk algınlığı riski, kontrol grubunda (haftada bir kez germe) müdahale grubuna (haftada beş kez egzersiz yapan) kıyasla üç kat daha yüksekti. Bu sonuçları birkaç faktör etkilemiş olabilir: soğuk algınlığı tanısı kendi kendine raporlamaya dayanıyordu, üst solunum yolu enfeksiyonlarının genel insidansı gruplar arasında farklı değildi ve influenza aşısı kullanım oranı kontroller arasında daha yüksekti. Daha sonraki bir randomize çalışma, egzersize (evde günde 45 dakika artı haftada 2.5 saat grup seansı) veya farkındalık meditasyonuna müdahale edilmediğini karşılaştırdı [51]. Egzersizin akut solunum yolu hastalığı insidansı, semptomların şiddeti veya kaçırılan iş günleri üzerinde hiçbir etkisi yoktu, ancak olumlu bir etkiye yönelik eğilimler vardı; Meditasyon, kendi kendine bildirilen genel semptomların şiddetinde azalma ve daha az kaçırılan gün ile ilişkilendirildi.

•    Uyku – Uyku süresinin genel soğuk algınlığı gelişme riskini etkilediğini gösteren bazı veriler vardır. Bir klinik çalışmada, bireyler deneysel olarak insan rinovirüsü ile aşılandı ve başlangıçta gece <5 saat uyuyanların, gece >7 saat uyuyanlara göre soğuk algınlığı geliştirme olasılığı neredeyse üç kat daha fazlaydı [52]. Bununla birlikte, bu bulguların doğal olarak edinilmiş enfeksiyonlara veya diğer soğuk algınlığı virüsleriyle enfeksiyonlara genellenebilirliği kanıtlanmamıştır.

•    Çinko — Çocuklarda yapılan iki randomize çalışmanın sistematik bir incelemesi, en az beş ay boyunca alınan çinko sülfatın soğuk algınlığı ve okul devamsızlığı gelişme oranını azalttığını bulmuştur [53]. Bu bulgunun soğuk algınlığının daha az görüldüğü yetişkinlere genellenebilirliği bilinmemektedir. Ek olarak, intranazal çinko anosmiye neden olabilir ve risklerin klinik çalışmalarda şimdiye kadar gözlemlenen herhangi bir potansiyel faydadan daha ağır bastığı düşünülmektedir.

•    Vitaminler

– C vitamini – 29 çalışmanın 2013 meta-analizi, C vitamini ile düzenli takviyenin soğuk algınlığı insidansını önemli ölçüde azaltmadığını göstermiştir [35]. Bununla birlikte, özellikle aşırı koşullarda (maraton koşucuları, kayakçılar ve arktik altı askerler) şiddetli aktiviteye maruz kalan hastaların bir alt kümesinde soğuk algınlığı insidansında yüzde 50’lik bir azalma olmuştur. Bu hasta alt kümesindeki belirgin faydanın nedenleri belirsizdir.

 

– D vitamini – Üst solunum yolu enfeksiyonlarının önlenmesinde D vitamininin rolü, daha yüksek serum 25-hidroksivitamin D seviyeleri ile daha az bildirilen solunum yolu enfeksiyonları arasında bir ilişki bulan bir Amerika Birleşik Devletleri anket popülasyonundan (3. NHANES) elde edilen verilerle önerilmiştir [54]. Bununla birlikte, iki büyük randomize çalışma, D3 vitamini alanlar ve plasebo grupları arasında üst solunum yolu enfeksiyonu insidansında bir fark bulamadı (aylık enjeksiyon [55] veya oral ek 1000 IU/ gün [56]) (Bkz. “D vitamini ve iskelet dışı sağlık”, “Bağışıklık sistemi” bölümü.)

 

– E vitamini – Mevcut veriler, soğuk algınlığının önlenmesinde E vitamini kullanımını ikna edici bir şekilde desteklememektedir. E vitamininin (200 IU/ gün) solunum yolu enfeksiyonlarını önlemedeki etkinliği, huzurevi sakini yaşlı yetişkinlerde randomize kontrollü bir çalışmada ele alınmıştır [57]. E vitamininin genel alt solunum yolu enfeksiyonu riski üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir pozitif etkisi olmamasına rağmen, post hoc bir analiz, E vitamini alan hastalarda soğuk algınlığı insidansında mütevazı bir azalma olduğunu göstermiştir (yılda kişi başına 0.67’ye karşı 0.81, göreceli risk [RR] 0.83,% 95 GA.68-1.01). Ek olarak, E vitamini ile tedavi edilen daha az hastada birden fazla soğuk algınlığı vardı (yüzde 40’a karşı yüzde 48). Bu tür post hoc analizlerden elde edilen bulgulara, daha ileri çalışmalar bir faydayı doğrulamadıkça şüpheyle bakılmalıdır. Ek olarak, çalışmalar daha yüksek doz E vitamininin (400 IU/ gün veya daha fazla) tüm nedenlere bağlı mortaliteyi artırabileceğini ve kaçınılması gerektiğini göstermiştir [58].

 

– Bitkisel ürünler — Hiçbir bitkisel ürünün soğuk algınlığı insidansını önemli ölçüde etkilediği kesin olarak gösterilmemiştir [59,60].

 

•    Diğer

– Gargara – 387 sağlıklı yetişkinde yapılan randomize bir çalışma, 60 gün boyunca üst solunum yolu enfeksiyonunun kendi bildirdiği semptomları üç grupta karşılaştırdı: olağan bakım (kontrol grubu), günde üç kez su ile gargara yapan ve povidon-iyot ile gargara yapan gruplar [61]. Su ile gargara yapan hastalar, kontrollerle karşılaştırıldığında, daha az soğuk algınlığı semptomu vakası bildirmiştir (tehlike oranı [HR] 0.64,% 95 GA 0.41-0.99), povidon ile gargara yapanlarda herhangi bir etki görülmemiştir. Bu kör olmayan çalışmadaki öznel sonuç, bulguların geçerliliğini sorgulatmaktadır.

 

– Lökotrien reseptör antagonistleri – Tek bir çalışma, lökotrien reseptör antagonistlerinin (montelukast gibi LTRA’lar) astımlı çocuklarda soğuk algınlığı benzeri semptomların görülme sıklığını azaltabileceğini düşündürmektedir [62]. Bu bulgu, yetişkinlerde yapılan takip eden bir çalışma ile doğrulanmıştır [63]. Şimdiye kadar, astımı olmayan hastalarda LTRA’larla soğuk algınlığı semptomlarının önlenmesi araştırılmamıştır.