Aile Hekimliği sisteminin garabetliklerinden biri…
Asm’den ayrılan hekim, asm için harcadığı parayı alabilir mi , alabilirse kimden ve nasıl alabilir ?
Aile sağlığı merkezlerinde ortak kullanılan birçok malzeme bulunmaktadır . Bu malzemeler aile hekimlerine özel malzemelerdir. Bunlara kamu malı gibi bakılamayacağı, herhangi birinin üzerine zimmetli olmamasından gayet net anlaşılmaktadır. Hatırlarsanız kamu binasında olan arkadaşlarımızın üzerinde zimmetli olan kamu malları vardı ve bunlara kira ödüyorlardı. Sonra idare bunları ihale ile çok yüksek fiyatlardan satışa çıkardı. Kimse almayınca , çok daha düşük fiyatlara aile hekimlerine teklif götürdü ve birçok arkadaşımız da bu ürünleri devletten satın almış oldu. Yaşanan bu süreç bile bu malzemelerin aile hekimlerinin şahsına özel olduğunun kanıtıdır. Yani bir aile hekimi aile sağlığı merkezine almış olduğu malzemeleri oradan ayrıldığında yanında götürebilir ve ortak alınan eşyalardan da kendi payına düşen kısmı almaya hakkı vardır.
Özellikle asm kurulumu hekimlerce yapılmışsa, bu malzemelere bina yapım-onarım maliyetleri de eklenmekte ve harcanan tutarlar çok yüksek seviyelere ulaşabilmektedir. Her ne kadar idare bunun için ilk on ay tavandan cari gider ödemesi yapsa da bu ödeme doğrudan asm kurulabilmesi için ödenen bir ücret olmayıp, idarenin yapamadığını aile hekimlerinin yapması için verilen bir teşvik ödemesidir. Hal böyle olunca asm den bir hekim arkadaşın ayrılması ile o kişinin asm için harcadığı parayı kimden ve nasıl tahsil edeceği bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.
Asm giderleri için her aile hekimine, Ödeme ve Sözleşme Yönetmeliği’ndeki
” c) Aile Sağlığı Merkezi Giderleri: Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimine, hizmet verdiği merkezin kira, elektrik, su, yakıt, telefon, internet, bilgi-işlem, temizlik, büro malzemeleri, küçük onarım, danışmanlık, sekretarya ve tıbbi sarf malzemeleri gibi Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinin 23 üncü ve 24 üncü maddeleri ile belirlenen asgari fiziki ve teknik şartların devamına yönelik giderleri için her ay tavan ücretin %50’sinin, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan illerin satın alma gücü paritesi puanı ile çarpımı sonucuna göre bulunacak tutarda ödeme yapılır”
hükmüne göre ödenek verilmekte ve bu ödenekle asm de asgari bulunması gereken malzemelerin eksiksiz olması, idare tarafından istenmektedir. Bu ödenekle isterse herkes bu malzemeleri kendine özel alabileceği gibi ortak kullanılacaklar için aralarında bir iş ortaklığı sağlayıp alabilme hakkı da tanınmıştır. Bu ortaklık olduğu durumlarda da ortaklardan biri oradan ayrıldığında o kişinin payının ödenmesi bir hukuki gerekliliktir. Yeni gelen kişi de bu ortaklığa dahil olmak istiyorsa bu ödemeyi yapması bir tercih değil zorunluluktur. Aksi halde asm için gerekli tüm malzemelerin kendisi tarafından ayrıca alınması gerektiği açıktır.
Karşılıklı anlaşma ile bu durum çözülebileceği gibi, anlaşmazlık durumunda gidilebilecek hukuki yollar şu şekillerde sıralanabilir :
1- Asm den ayrılan aile hekimi, asm de çalışmaya devam eden aile hekimlerine izale-i şuyu ( ortaklığın giderilmesi ) davası açabilir
2- Asm de kalan hekimler giden aile hekimine yani ortaklıktan ayrılan aile hekimine hesaplanacak tutarı öder ve yeni gelen aile hekiminden bu parayı talep eder, ödememesi durumunda karar defterine yeni gelen kişinin ortak alandaki tüm malzemelerde kullanım hakkı olmadığı belirtilip kişiye tebliğ edilir ve bu durum idareye bildirilir. Kişi buna rağmen kullanmaya devam ederse kullanım bedeli belirlenip kişiden bu tutar yazılı olarak talep edilir, ödemezse ilamsız icra takibi başlatılabilir. Takibe itiraz edilirse icra takibi otomatik olarak duracağı için itirazın iptali için dava açılması gerekir.
3- Asm den ayrılan kişi , yerine gelen aile hekimine ilamsız icra takibi başlatabilir. Yine bu icra takibine itiraz durumunda dava açmak gerekecektir.
Yani her durumda dava ile sonuçlanacak bir yola gidilmesi söz konusudur. Bu şekilde hukuki yollara başvuruda , yapılan harcamaları belgelemek için karar defterine eksiksiz yazılması önem arz etmektedir.
Özellikle sıfırdan asm kurulması, kesinlikle biz aile hekimlerinin işi olmamalıdır. Devlet eliyle tüm asm ler eşit standartlarda ve eşit fiziki koşullarda kurulmalıdır. Yine ortak alanda kullanılan malzemelerin de yine idare tarafından temin edilmesi ile bu soruna kalıcı bir çözüm üretilebilir.
Hepimizin; eşit fiziki koşullarda, eşit işe eşit ücretin alındığı ve hakkaniyetli bir düzende çalıştığımız günleri görmesi dileğiyle..
DR. SERCAN AHMET ULUÇ
GÜÇLÜ İSTAHED, GÜÇLÜ AİLE HEKİMLİĞİ!
