DANIŞTAY KARARININ MER’İ HÜKÜMLERE ETKİSİ
İstanbul Aile Hekimliği Derneği’nin Toplum Sağlığı
Merkezinin Kurulması ve Çalıştırılmasına Dair Yönerge’nin 21/1 Maddesi’nin
iptali için Danıştay’a başvurması üzerine Danıştay 5. Dairesi 2011/7195E 2014/5686
K sayılı kararı ilgili maddede yer alan
“mesai saatleri dışında Toplum sağlığı Merkezinde Aile sağlığı Merkezinde veya
başka yerde …aile hekimleri… dahil edileceği fiili ve icap şeklinde bir nöbet
sistemi oluşturularak yürütülür” ibaresini iptal etmiştir.
İptal kararı ilk başta Aile hekimleri için sevindirici
görünse de günümüzdeki işleyişe doğrudan bir etkisi bulunmamaktadır.
Danıştay’ın yönergeyi iptal etme
gerekçesi maalesef sadece usule ilişkindir. Aile Hekimliği Kanunu’nda,
kanunun nasıl uygulanacağı yönetmelikle
belirlenir hükmü bulunmasına rağmen yönetmelik olmaksızın yönerge ile aile hekimleri hakkında düzenleme
yapılması hukuka aykırı bulunmuştur.
Bilindiği üzere her ay başında, birçok kaymakamlık
tarafından defin ve adli nöbet çizelgesi hazırlanmakta ve bu liste ilgili Aile
Hekimine tebliğ edilmektedir.
Birkaç yıl öncesine
kadar listelerin dayanağı iptal edilen Yönergenin 21. Maddesi olmuşsa da 2013
Yılında MEZARLIK YERLERİNİN İNŞAASI İLE CENAZE NAKİL VE DEFİN İŞLEMLERİ
HAKKINDA YÖNETMELİK’ te
yapılan değişiklikle defin nöbetleri açısından AİLE HEKİMLERİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİ‘ndeki değişiklikle de adli
nöbetler açısından yeni düzenlemeler getirilmiştir
Her ne kadar İSTAHED’in açtığı davadan sonra
mevzuattaki bu boşluk fark edilip söz konusu düzenlemeler yapılmışsa da aslında
bu düzenlemeler de mevcut hali ile bu listeleri oluşturmaya yeterli olmadığı
gibi, Kanuna ve Anayasaya aykırıdır.
MEZARLIK
YERLERİNİN İNŞAASI İLE CENAZE NAKİL VE DEFİN İŞLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK‘in 16. Maddesinin 4. Fıkrasında yapılan düzenleme ile
. Mesai saatleri
dışında verilecek olan ölüm belgelerinin düzenlenmesi işi ilçe bazında,
belediye tabibi, toplum sağlığı merkezi hekimi ve aile hekimlerinin dahil
olduğu nöbet sistemi ile verilir. Bu nöbet listesi toplum sağlığı merkezlerince
oluşturulur, mahalli mülki amir tarafından onaylanır …………Bu nöbet uygulamasında
ihtiyaç duyulan lojistik hizmetler halk sağlığı müdürlüklerince verilir hükmü
getirilmiştir.
16.Maddenin üçüncü fıkrasında ölümün sağlık kurumları dışında gerçekleşmesi
durumunda gömme izninin öncelikle belediye hekimleri tarafından belediye hekimi
bulunmayan yerlerde önce toplum sağlığı hekimi sonra aile hekimi tarafından
verileceği düzenlenmesine rağmen mesai saatleri dışındaki gömme izin belgesinin
ortak bir nöbet sistemi ile düzenlenmesi tamamen keyfi bir düzenleme olup hem
yönetmeliğin ruhuna hem de Umumi Hıfsısıhha Kanuna, Belediyeler Kanuna ve
Anayasa’ya aykırıdır.
Yürütme,
Yönerge ile Aile Hekimlerine bu görevi yükleyemeyeceğini anlayınca, hukuka
aykırılığı açıkça belli olmasına rağmen yönetmeliğe bu maddeyi derme çatma
ilave etmiştir.
Yönetmeliğin
bu halinin Aile Hekimlerini endişelendirmemesi gerekir. Zira Yönetmelik kesinlikle hukuka aykırıdır. İSTAHED olarak Danıştay’a
açtığımız yönetmelik iptal davasında da belirttiğimiz gibi, Aile hekimlerine bu
görevin yüklenmesi, aile hekimliğinin tanımına ve amacına aykırılık teşkil
etmektedir. Aile hekimlerinin görevi birinci basamak koruyucu ve engelleyici
sağlık hizmetlerini yerine getirmektir. Bu hizmetin etkin ve ulusalararsı
satandartlara uygun sağlanması için hasta sayısından tutun da, gezici sağlık
hizmetleri, izlemler, çalışma saatleri gibi bir dizi düzenlemeler yapılmıştır.
Ayrıca
çalışma saatleri ve dinlenme hakkı açısından da Anayasa ihlali sözkonusudur.
Kaldı
ki defin işlemlerinin belediyelerin görevinde bulunması kanunla düzenlenmiştir.
Böyle bir durumda mesai saatleri dışında aile hekimlerinin de dahil olduğu bir
nöbet sistemi hem hekimlerin özlük
hakları hem de halk sağlığı hizmeti
açısından adeta kaşıkla verdiğini kepçe ile almaktır.
Adli
nöbetler açısından ise Yönetmelik dahi uygulanmamaktadır. Zira Yönetmelik’in
çalışma saatleri bölümünde aile hekimlerine yerinde ölü muayenesi yaptırılması
için o bölgede adli tıp kurumunun hizmet vermemesi kuralı şart koşulmuştur.
Bilindiği üzere İstanbul’da Adli Tıp Kurumu
vardır. Kurumun da birçok şubesi bulunmaktadır. Buna rağmen, tarafımızca
(İSTAHED) Adli Tıp Kurumu’nun buunmadığı yerlerde dahi Aile Hekimlerine bu
görevin verilemeyeceği gerekçesi ile Danıştay’a iptal davası açılmıştır.
Bunun
yanında liste iptalleri için de İstanbul İdare Mahkemesi’ne birçok davalar
açılmış ve İstanbul 1. İdare Mahkemesi yukarıda izah ettiğimiz gerekçelerle hem
defin hem de adli nöbet listesini iptal etmiştir.
Aile
Hekimlerinin nöbet listeleri karşısında bu hukuka aykrılıkaları gözönüne
almalarını öneririz.
Av.
H. Gülümser Uğurlu
GÜÇLÜ İSTAHED, GÜÇLÜ AİLE HEKİMLİĞİ!
